De EPEX-markt duikt steeds vaker op in gesprekken over dynamische energiecontracten en slimme energieopslag. Maar wat is de EPEX-markt precies, hoe werkt het en waarom kan dit relevant zijn als je zonnepanelen hebt of een thuisbatterij overweegt? In dit artikel leggen we het helder uit.
Wat is de EPEX-markt?
EPEX staat voor European Power Exchange en is een elektriciteitsbeurs waar stroom verhandeld wordt. Hier worden voor elke dag en elk uur aparte stroomprijzen vastgesteld. Dit noemen we ook wel de day-ahead markt, omdat het gaat om de prijzen voor de volgende dag.
Partijen zoals energieleveranciers, handelaren en grote industriële gebruikers kopen op de EPEX-markt hun stroom in. De prijs per kilowattuur (kWh) wordt bepaald op basis van vraag en aanbod: als er veel aanbod is (bijvoorbeeld door veel zon en wind) en weinig vraag, dan is de prijs laag. Bij weinig aanbod en veel vraag, zoals in de avondspits of bij windstil weer, loopt de prijs juist op.
EPEX, APX en ENDEX: hoe zit dat?
De EPEX is ontstaan uit een fusie tussen de Franse en Duitse elektriciteitsbeurzen. In Nederland werd tot 2015 de APX (Amsterdam Power Exchange) gebruikt voor kortetermijnhandel. Inmiddels is APX volledig opgegaan in EPEX Spot. De term APX/EPEX wordt soms nog gebruikt, maar verwijst naar dezelfde beurs.
Naast EPEX is er ook ENDEX, waar lange termijn energiecontracten verhandeld worden. EPEX is gericht op de korte termijn: prijzen van dag tot dag, ook wel de spotmarkt genoemd. Meer dan de helft van alle elektriciteit in Europa wordt op deze spotmarkt verhandeld.
Hoe werkt de EPEX-markt voor consumenten?
Als consument merk je hier in eerste instantie weinig van, tenzij je een dynamisch energiecontract hebt. Bij zo’n contract betaal je het daadwerkelijke EPEX-uurtarief voor je stroomverbruik, plus een vaste opslag van de energieleverancier.
Dit betekent dat je stroomrekening elke dag anders is, afhankelijk van wanneer je stroom verbruikt. Gebruik je veel stroom als de prijs laag is, dan bespaar je. Verbruik je juist tijdens piekuren, dan kan het duurder uitvallen.
Voorbeelden van leveranciers die gebruikmaken van de EPEX-markt zijn onder andere Frank Energie, Tibber, NextEnergy en ANWB Energie.
Wat is het voordeel van een EPEX-contract bij zonnepanelen?
Als je zonnepanelen hebt, wek je overdag vaak meer stroom op dan je direct verbruikt. Met een thuisbatterij kun je die energie opslaan en op een later moment gebruiken. Koppel je dat aan een dynamisch energiecontract, dan kun je nóg slimmer omgaan met stroom.
Je batterij laadt automatisch op tijdens uren met lage EPEX-prijzen en ontlaadt juist wanneer de stroomprijs het hoogst is. Zo vermijd je dure inkoopmomenten en kun je zelfs verdienen aan het terugleveren van stroom tijdens piekuren.
Deze manier van slim sturen heet energiehandel met een thuisbatterij. Hiervoor heb je wel een goed aangestuurd systeem nodig, zoals de Enphase 5P thuisbatterij in combinatie met een dynamische energieleverancier.
Hoe werkt dat in de praktijk?
Bij Pebble Zonnepanelen zien we dat steeds meer klanten hiermee experimenteren. Op onze website deelt Bart bijvoorbeeld zijn persoonlijke ervaringen met de Enphase thuisbatterij en het handelen op de EPEX-markt. Hij laat zien hoe je met slimme instellingen en goed inzicht in je verbruik een hoger rendement haalt uit je zonne-installatie.
Zijn batterij staat ingesteld op AI-modus met dynamische import- en exporttarieven. De batterij laadt zich op wanneer de EPEX-prijs laag is (bijvoorbeeld overdag) en ontlaadt wanneer de prijs stijgt (meestal ’s avonds). Op die manier haal je niet alleen voordeel uit zelf opgewekte stroom, maar speel je ook actief in op de energiemarkt.
Wat zijn de risico’s van handelen op de EPEX-markt?
Een dynamisch energiecontract is niet voor iedereen geschikt. De prijzen kunnen flink schommelen: soms is stroom bijna gratis, maar bij schaarste kan het ook oplopen tot meer dan €1 per kWh. Zonder inzicht in je verbruik of een slimme batterij loop je het risico op hoge kosten tijdens piekuren.
Daarom is het belangrijk dat je:
- Inzicht hebt in je eigen energieverbruik;
- Apparaten kunt sturen op goedkope momenten;
- Een batterij hebt die slim kan schakelen tussen laden en ontladen.
EPEX-markt: kansen voor de toekomst
Door de afbouw van de salderingsregeling en stijgende terugleverkosten wordt het steeds aantrekkelijker om meer eigen stroom te gebruiken of op te slaan. De EPEX-markt biedt een manier om daarop in te spelen. Zeker als je een thuisbatterij hebt en bereid bent om wat actiever met je energie om te gaan, kan dit zorgen voor een kortere terugverdientijd van je installatie.
Daarnaast wordt verwacht dat energieleveranciers in de toekomst ook toegang bieden tot andere markten zoals de intraday-markt of frequentiemarkten (FCR/AFRR), waarmee nog meer flexibiliteit mogelijk wordt.
Samengevat: wat moet je weten over de EPEX-markt?
- De EPEX-markt bepaalt per uur de stroomprijs voor de volgende dag.
- Met een dynamisch energiecontract betaal je het echte uurtarief.
- In combinatie met zonnepanelen en een thuisbatterij kun je slim inspelen op prijsschommelingen.
- Het levert vooral voordeel op bij overproductie of als je saldering minder interessant wordt.
- Goede instellingen en monitoring zijn essentieel om risico’s te beperken en rendement te halen.
Meer weten?
Lees hier de ervaringen van Bart met zijn Enphase 5P en dynamische energiehandel, of neem contact met ons op voor advies over jouw situatie.
Referenties van Pebble Zonnepanelen
Vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan!
Wil je in gesprek over de mogelijkheden van een laadpaal voor jouw woning of bedrijfspand? Vraag dan een vrijblijvend adviesgesprek aan om de mogelijkheden te bespreken. Van tevoren nog vragen? Stel ze gerust via het contactformulier.
